Bijdrage Visseren-Hamakers over wijziging begro­tings­staat Financiën en Nationale Schuld 2024 - (36.613 IX)

Voorzitter,

Dank voor de minister dat hij op deze korte termijn beschikbaar is voor dit debat. Dank ook aan de collega’s en de griffie voor het ondersteunen en faciliteren van dit debat op zo’n korte termijn te organiseren.

Voorzitter,

De fractie van de Partij voor de Dieren is VOOR steun aan Oekraine, en wil graag het voorstel van het kabinet om 3.4 miljard bij te dragen aan de internationale steun aan Oekraine steunen.

DAARNAAST hecht de Partij voor de Dieren grote waarde aan naleving en implementatie van het verdrag inzake clustermunitie en het uitbannen van clustermunitie meer in het algemeen.

Deze 2 principes kunnen samengaan als het kabinet bereid is om de steun aan Oekraine te verstrekken binnen de grenzen van haar verplichtingen in het internationale oorlogsrecht en binnen haar morele verplichting om clustermunitie tegen te gaan.

Het internationaal recht is er niet voor niets – het is vaak 1 van de weinige instrumenten die er zijn om ervoor te zorgen dat een oorlog iets minder afgrijselijk wordt. Dit recht heeft ook alleen waarde als landen zich er in de meest moeilijke situaties – in oorlogssituaties – aan houden.

De beantwoording van het kabinet op onze schriftelijke vragen hierover zijn onbevredigend. Onze vragen in het debat vandaag zijn zowel juridisch als moreel van aard.

Ten eerste de juridische aspecten.

De Nederlandse regering is, als partij van het verdrag inzake clustermunitie, verplicht om dit verdrag na te leven. Het verdrag is helder over wat er van de partijen wordt verlangd:

Elke Staat die Partij is verplicht zich ertoe onder geen enkele omstandigheid enige activiteit die op grond van dit Verdrag verboden is voor een Staat die Partij is te steunen, aan te moedigen of derden ertoe aan te zetten.

Voorzitter,

De voorgestelde wijziging van de begrotingsstaat gaat om financiering met Nederlands geld voor allerlei doeleinden in Oekraine, inclusief militaire.

Als er geen voorwaarden worden gesteld aan deze financiering, loopt de regering het risico dat Nederlands geld wordt gebruikt voor clustermunitie.

Is de minister het met onze fractie eens dat – als de regering geen voorwaarden stelt aan de Nederlandse steun – zij het risico loopt te worden verweten dat zij Oekraine steunt bij het gebruik van clustermunitie?

Het gaat de PvdD dus in de juridische zin over de plichten van Nederland in het verdrag inzake clustermunitie. Wij vragen het kabinet om zich te houden aan haar verplichtingen in het verdrag. Er staat nergens dat we onvoorwaardelijk steun moeten verlenen. We verlenen steun – binnen de kaders van onze internationale verplichtingen.

Voorzitter,

Dan de morele vraag. Clustermunitie veroorzaakt onbeschrijflijk en onnodig leed. Het gebruik van deze munitie is niet alleen voor verdragspartijen verboden, maar ook vanuit moreel oogpunt onaanvaardbaar.

Ook al zou Nederland juridisch niet verplicht zijn om te voorkomen dat Nederlands geld wordt gebruikt voor clustermunitie, is dit wel een morele verplichting. Het kabinet KAN deze voorwaarde stellen, nog los van de juridische discussie.

Is de minister het met de fractie van de Partij voor de Dieren eens dat het een morele verplichting is om het gebruik van clustermunitie te voorkomen?

Waarom heeft het kabinet niet vanuit moreel oogpunt deze voorwaarde gesteld aan de financiering?

Daar is toch niets op tegen als de Commissie en het kabinet ervan uitgaan dat het geld besteed gaat worden voor behoud van essentiële overheidsdiensten, macro-economische stabiliteit en herstel van kritische infrastructuur.

Als de kans klein is dat de gelden worden gebruikt voor clustermunitie, dan is het toch nog gemakkelijk om de voorwaarde te verbinden aan de Nederlandse steun dat die niet wordt ingezet voor clustermunitie?

De Partij voor de Dieren vraagt dus aan het Kabinet – niet alleen vanuit juridische maar ook vanuit morele overwegingen – de toezegging te doen dat Nederland als voorwaarde stelt dat met Nederlands geld geen clustermunitie wordt gekocht of gebruikt. Dit is een juridische en een politieke keuze.

Ik kijk uit naar de beantwoording van de Minister.