Bijdrage Koffeman (PvdD) Verbod op kolen bij elek­tri­ci­teits­pro­ductie i.v.m. beperking CO2-emissie

Voorzitter,

afgelopen zondag kondigde Marjan Minnesma in Buitenhof een nieuwe gang naar de rechter aan, dit keer voor een dwangsom, omdat het kabinet al jaren veel te weinig doet om de uitstoot van CO2 te beperken, en daarmee de uitspraak van de Hoge Raad in 2019 aan zijn laars lapt. De maatregelen die het kabinet de afgelopen jaren wél met moeite wist te nemen, zijn overduidelijk too little en too late. Dit wetsvoorstel past in dat patroon.

Natuurlijk is onze fractie groot voorstander van het fors inperken van het verbranden van kolen. Maar dan moeten we wél zeker weten dat het middel niet erger is dan de kwaal. En daar gaat het mis.

Behalve dat de lat weer te laag wordt gelegd is de reductiebeperking slechts tijdelijk, namelijk tot en met 2024. Waarom 2024, voorzitter? Wat is de gedachte daarachter? En waarom loopt de beperking niet tot aan het verbod op kolen in 2030? Is de staatssecretaris bereid om de productiebeperking alsnog door te trekken tot dat jaar? Ik overweeg een motie op dit punt.

Het hout nooit op, voorzitter, dat lijkt het kabinet te denken. De uitstoot door de verbranding van kolen mag met dit wetsvoorstel dan wel omlaag gaan, maar kolencentrales stappen massaal over op houtige biomassa als nieuwe brandstof. En het kabinet vindt dat prima. Want volgens een rekentrucje van de Europese Commissie is het verbranden van hout CO2-neutraal. Al weten we inmiddels uit talloze nationale en internationale wetenschappelijke rapporten dat biomassa vervuilender is dan kolen en bovendien veel minder rendement oplevert dan aardgas als relatief schone transitiebrandstof.

De CO2-uitstoot van het transport en de productie van houtpellets komen nog eens bovenop de Brusselse rekentruc. Energiebedrijven importeren op grote schaal hout voor biomassacentrales uit de Baltische Staten en Noord-Amerika - met schepen die stikstof, fijnstof en broeikasgassen uitstoten. Voorzitter, is de staatssecretaris bereid te erkennen dat er voor Nederlandse biomassacentrales inderdaad oerbossen in het buitenland worden gekapt? Erkent de staatssecretaris dat het verbranden van houtige biomassa veel vervuilender is dan kolen? We gaan zo toch 1 stap vooruit en 6 stappen terug?

Voorzitter, het doet onze fractie deugd dat in de Tweede Kamer de motie van Sienot en Van Esch werd aangenomen waarin het kabinet werd opgeroepen voortaan te rapporteren over de CO2-uitstoot van biomassa. Ook zijn we voorzichtig positief dat er nu een voorlopige stop staat op nieuwe subsidies voor biomassa. Maar wie zegt dat de oude subsidies niet gewoon verlengd gaan worden? Het gaat om een bedrag van 9,5 miljard euro. Graag een reactie van de staatssecretaris.

Onze fractie maakt zich ook zorgen over een nieuwe subsidie, namelijk die voor het ter beschikking stellen van flexibel vermogen. Kan de staatssecretaris garanderen dat gebruik van biomassa wordt uitgesloten van deze nieuwe subsidie?

Voorzitter,

Door de productiebeperking hebben centrales een deel van hun uitstootrechten niet meer nodig. Wat gebeurt daarmee? Kan de staatssecretaris uitsluiten dat onze uitstoot door productiebeperkingsafspraken naar een ander land verhuist?

Voorzitter, als de staatssecretaris écht iets wil doen voor het klimaat, waarom schaft zij dan niet de vrijstelling op kolenbelasting af? Als je het gebruik van fossiele brandstoffen wilt ontmoedigen, lijkt dat een logische route. Hoe kijkt de staatssecretaris daar tegenaan? Is zij bereid de vrijstelling alsnog af te schaffen?

Voorzitter, hoe verhoudt de vrijstelling op kolenbelasting, die de belastingbetaler sinds 2016 per jaar ongeveer 90 miljoen heeft gekost, zich tot de nadeelcompensatie? Wordt dit meegenomen in de berekening van de vergoeding? Waaruit is de staatssecretaris van plan om de nadeelcompensatie te betalen? En waarom wordt er überhaupt nadeelcompensatie betaald? Bedrijven konden toch allang weten dat investeren in kolen eindig en onverantwoord was?

Voorzitter, ik sluit af.

Hoe langer het kabinet wacht met het nemen van écht effectieve maatregelen, hoe vervelender, lastiger en duurder het wordt. Het kabinet zou de coronacrisis aangrijpen om vervuilende sectoren eindelijk in te krimpen en te vergroenen. Maar helaas blijken grote vervuilers als de vliegindustrie en de intensieve veehouderij de dans weer te ontspringen. Economische groei staat bovenaan, zelfs als dat ten koste gaat van onze gezondheid, onze leefomgeving en het klimaat.

Ook dit wetsvoorstel draagt niet bij aan een schonere lucht en het voorkomen van het opwarmen van de aarde met meer dan 1,5 graad. Het zal u daarom niet verbazen, voorzitter, dat onze fractie deze wet in deze vorm niet kan steunen.

Dank u wel.