Bijdrage Koffeman Algemene Politieke Beschou­wingen 2017

Voorzitter,

Afgelopen week kregen Al Gore en IPCC de Nobelprijs toegekend voor hun werk aan de bewustwording rond de opwarming van de aarde. De premier heeft Al Gore geprezen dat zowel zijn boek als zijn film hierover “er mogen zijn” Ik krijg het er warm van, zegt de ijsbeer op z´n steeds kleiner wordende schots, die Kamagurka vorige week in NRC tekende.

Maar wat gaat u eraan doen, met die gesignaleerde urgentie. Uit niets blijkt dat het u ernst is om de CO2 uitstoot echt drastisch terug te dringen. Het nobelprijscomité ziet in de klimaatproblemen niet alleen een mondiale milieuramp, maar ook een belangrijke oorzaak voor toekomstige geopolitieke conflicten, vluchtelingenstromen, ziekte, sterfte onder de meest kwetsbare groepen, uitsterven van plant/ en diersoorten. Dat zijn onderwerpen die nogal ingrijpend zijn, maar nauwelijks terug te vinden in de kabinetsplannen.

Het lijkt alsof u zich drukker maakt over een inperking van het aantal koopzondagen, waarmee het CDA een kerkelijke traditie oplegt, ook aan mensen die daar niks mee hebben, waarmee de PvdA hoopt dat iedereen tegelijk vrij zal kunnen nemen om op zondag een balletje te trappen en waarvan de Christenunie hoopt dat het de opmaat kan vormen voor een verbod op elke vorm van sport op zondag. Er zijn echt belangrijker zaken om ons druk over te maken, voorzitter.

Een nobelprijs voor de vrede die wordt uitgereikt met het oog op het voorkomen van de oorlogen van de toekomst, getuigt van een vooruitziende blik. Die vooruitziende blik missen we in de plannen van het kabinet Balkenende 4. In relatie tot de opwarming van de aarde zou Titanic 2 een toepasselijker naam zijn voor dit kabinet dat lippendienst bewijst aan duurzaamheid, mededogen, solidariteit, normen en waarden, maar een beleid vorm geeft dat economie centraal stelt. Uitgangspunt is dat we de groei vast moeten houden. We moeten eerst geld verdienen voordat we het uit kunnen geven aan dieren, natuur en milieu, heet het.

De vraag is hoeveel geld er eigenlijk verdiend moet worden voor we eindelijk toe gaan komen aan het belangrijkste wat we hebben, schone lucht, schoon water, schone grond om op te leven. We kunnen het ons niet veroorloven dát nog langer uit te stellen. Respect voor onze leefomgeving zodat we ook respect voor elkaar kunnen hebben. Het waren niet de vertegenwoordigers van kinderen of van astmapatiënten die het kabinet vroegen de fijnstofnormering te versoepelen, maar de bouwondernemers, en u zwichtte voor hun lobby, zonder problemen.

U stelt een commissie Elverding in om te kijken hoe de kinderen die roepen dat de keizer geen kleren aan heeft het zwijgen kan worden opgelegd. Hoe alle stoplichten tegelijk op groen gezet kunnen worden. Want we hebben haast, haast om te zagen aan de tak waarop we zitten.

Want we willen groeien. Begrippen als consuminderen en ‘de economie van het genoeg’ zijn van de vorige eeuw. We hebben nooit genoeg en we willen meer, veel meer en rap een beetje. We pompen mee aan economische luchtballonnen die een wereldwijde kredietcrisis teweeg brengen. Vooraanstaande bestuurders verkopen hun bijdrage aan onze samenleving voor een bonus van 26 miljoen Euro. Hoe objectief zouden de Rijkmannen van deze wereld nog zijn bij het nemen van beslissingen als die gepaard gaan met zulke perverse prikkels? En wat heb je eigenlijk aan geld als de ijskap smelt?

Na ons de zondvloed is inmiddels een realiteit die een nobelprijs waard is. Als we horen dat het ijs op de Noordelijke maritieme route gesmolten is, leidt dat vooral tot enthousiasme over nieuwe scheepvaartroutes.

En die VOC mentaliteit hebben we hard nodig omdat we een veelvoud van ons eigen land gebruiken in derde wereldlanden om daar veevoer te verbouwen voor onze bio-industrie. In dat opzicht zijn smeltende ijsbergen goed nieuws voor de bemanning van de Titanic 2. Lekker doorvaren zonder obstakels! Volle kracht vooruit, het gaat goed met de economie, geen oponthoud door geitewollensokkendenken, aan de bak!

Ex-minister Veerman, vatte het kort samen: “het systeem is vastgelopen. We importeren enorme hoeveelheden veevoer, we exporteren enorme hoeveelheden varkens en de rommel blijft hier achter”. Om dat even getalsmatig in te vullen: in ons meest veedichte land ter wereld speelt zich de grootste massaslachting uit de geschiedenis af. Een perfect vernietigingssysteem, veelal buiten ons gezichtsveld. Alleen tijdens dierziektencrises, kunnen we een blik in de stallen werpen, wanneer miljoenen gezonde dieren geofferd worden op het altaar van onze economie.

Elk jaar lijden en sterven er 500 miljoen dieren in onze bio-industrie na een kort en ellendig leven. Dat is 120 dieren voor elke driekamerflat. Omdat we de slager en de melkboer van Europa willen zijn. Wat we daarvan overhouden is 70 miljard kilo mest, 4000 kg per Nederlander.

Als ik zeg dat dit beleid stinkt, mag u dat heel letterlijk opvatten. Het is dubbelhartig om Al Gore te prijzen voor z’n klimaatopvattingen, en tegelijk niets te ondernemen tegen één van de grootste veroorzakers van broeikasgassen in eigen land, de bioindustrie. We weten dat één koe net zoveel broeikasgas uitstoot per jaar als een auto die 70.000 km aflegt, maar we veranderen die kennis niet in beleid.

Delftse onderzoekers geven aan dat een vleesheffing van 12% (dus eigenlijk gewoon het normale BTW tarief van 19% toepassen i.p.v. 6 %), tot een afname van de vleesconsumptie zou leiden van 9%, en dat het milieu-effect daarvan minstens zo groot zou zijn als dat van de kilometerheffing. En toch heeft het kabinet het voortdurend over het beprijzen van kilometers en geen moment over het beprijzen van dierlijke producten. Gek eigenlijk!

U vindt het kennelijk heel normaal dat een ei nog steeds hetzelfde kost als 50 jaar geleden. Dat een liter mineraalwater meer kost dan een liter melk en dat de vleesproductie de kostbare zoetwatervoorraden van onze aarde letterlijk opslurpt en dat er geen watermanager is die zich dáár zorgen over maakt.

Het winnende idee voor duurzame dinsdag van Sevim Zor is een kookboek over duurzaam eten en duurzaam koken, waarbij per gerecht duidelijk is wat de kosten zijn, ook de maatschappelijke kosten . Een kg vlees kost 100.000 liter water ten laste van landen waar schaarste heerst. Beter zou zijn die landen te stimuleren plantaardig voedsel te verbouwen, en dan niet voor ons veevoer.

De productie van 1 kg rood vlees kost net zoveel water als nodig is voor 2 jaar douchen. Een milieubeleid dat inzet op de vermindering van de vleesconsumptie zet meer zoden aan de dijk dan een milieubeleid dat zich blind staart op waterbesparende douchekoppen.

Japanse wetenschappers berekenden dat één kg vlees net zoveel CO2 uitstoot (36 kg) kost als 3 uur joyriden met je auto terwijl je thuis alle lichten aan laat. En wetenschappers van de universiteit van Chicago berekenden dat een vegetariër in een Hummer aanzienlijk milieuvriendelijker is dan een vleeseter in de Toyota Prius.

Lollig, maar uit de kabinetsplannen blijkt niets van een sanering van de veehouderij. Iedereen kan inmiddels weten dat deze marginale en sterk vervuilende eiwittransitie dringend aan sanering toe is. Omdat het klimaatproblemen veroorzaakt, omdat het beslag legt op ruimte in landen waar honger heerst, omdat het inefficiënt is. Omdat het bijdraagt aan het overgewicht waar mensen hier mee kampen en de ondervoeding in de rest van de wereld, omdat het ernstig dierenleed veroorzaakt en omdat de wereld de wereldgrondstoffenvoorraad niet toereikend is.

En omdat het mes aan twee kanten snijdt bij een paradigmaverandering van dierlijke naar plantaardige eiwitten. Juist de akkerbouw is in staat om tweede generatie biobrandstoffen te leveren uit plantresten, via cellulose, vergassing of pyrolyse. Dat kan 40 tot 50% van onze vervoersbrandstoffen opleveren, werd deze week duidelijk op het biobrandstoffen congres.

Graag hoor ik van de Minister President waarom het kabinet met geen letter rept over een transitie naar een meer plantaardige en dus meer milieu-, mens- en dier-vriendelijke samenleving.

In uw antwoord zou u niet moeten verwijzen naar de nota dierenwelzijn, want daarin legt het kabinet vooral uit wat dieren níet zijn. Dieren zijn niet precies als mensen, en ze hebben niet dezelfde mensenwensen. Daarmee rekent minister Verburg kennelijk af met een jeugdtrauma, want de Fabeltjeskrant was op TV vanaf haar 11e en kennelijk wil ze meneer de Uil met terugwerkende kracht de les lezen.

Nee, dieren zijn niet precies als mensen, voorzitter, hoewel ze genetisch nu ook weer niet zo heel verschillend van ons zijn. Wat ons onderscheidt van de dieren is ons ethisch besef en ons vermogen om vooruit te denken .Juist die twee eigenschappen lijken we niet te benutten als het om dieren gaat.

We doen ons best om te zoeken naar intelligente levensvormen op andere planeten, maar zeer intelligente levensvormen op onze eigen planeet behandelen we letterlijk als oud vuil. We proppen ze in vrachtwagens alsof ze al dood zijn en voorkomen dat daar betere controle op komt, met dank aan de PvdA die in de landbouwcoalitie de rol van de weggevallen LPF lijkt in te nemen op dit dossier. We laten intelligente levensvormen doodgroeien na zes weken, we halen intelligente levensvormen direct na de geboorte weg bij hun moeder, we snijden intelligente levensvormen de keel door en laten ze bij hun volle bewustzijn dood bloeden omdat Allah het zo gewild zou hebben, we vergassen intelligente levensvormen omdat wij hun bont willen dragen, we snijden intelligente levensvormen onverdoofd de ballen af . En we sluiten intelligente levensvormen op in kooien waar ze hun kont niet kunnen keren.

Wij allemaal hebben daar weet van, maar we kijken liever de andere kant op, het kabinet voorop. En dat maakt iedereen díe de andere kant op kijkt medeschuldig aan alles wat we intelligente mede-aardbewoners aandoen. Levenslange marteling voor een paar cent marge en een paar minuten feest voor de smaakpapillen. Dáár hebben we het over.

Stelt u zich eens voor, voorzitter, dat niet wij intelligentie ontdekken op andere planeten, maar dat het ons ontdekt. En dat het gaat om levende wezens met een intelligentie die zich verhoudt tot de onze zoals pakweg onze intelligentie zich verhoudt tot die van het varken. Wat zullen ze met ons doen, voorzitter? Ons opsluiten in betonnen hokken? Vetmesten, volproppen met antibiotica en vervolgens slachten en opeten? Laten we hopen dat ze dáár te intelligent voor zijn, dat kan ons redden.

Dit kabinet trekt 7 miljoen euro uit om het welzijn van dieren te verbeteren. Een druppel op een gloeiende plaat, ongeveer 1 cent per productiedier op een LNV begroting van 2,3 miljard. En dat is nog niet eens bestemd voor het verbeteren van de leefomstandigheden van pelsdieren, pluimvee, varkens en koeien, maar voor spotjes dat we onze honden en katten niet met de pot mee moeten laten schaften omdat ze daar te dik van worden. Dat zijn de dierenwelzijnsproblemen van dit kabinet. Of een verbod op seks met dieren. Niet om de dieren te beschermen, maar om het zedenbederf onder mensen aan te pakken. Daar kan je je geen buil aan vallen.

Maar niks doen aan studenten die levende goudvissen slikken, hun edele delen gedwongen in kippen steken of geitjes martelen tijdens de ontgroening. Of aan jagers die de wilde zwijnenstand zodanig manipuleren via bijvoeren, scheve geslachtsverhoudingen en laat afschot, dat de door de jagermeester van hare majesteit gevraagde drijfjachtvariant wat de minister betreft weer van stal kan.

Misschien, voorzitter, moeten we de commissie Elverding dáár eens advies over vragen. Peter Elverding ziet kans in de Limburgse nul-optiegebieden elk jaar weer genoeg dieren te fokken om daar met z’n vrinden van DSM–jachtclub De Lexhy veel vette zwijnen af te kunnen knallen.

Voorzitter, op Prinsjesdag waren er door de Staten Generaal 800 broodjes met een bedreigde diersoort besteld. Het was immers feest nietwaar? Door een coördinatiefout hebben die broodjes de meeste van u niet bereikt en is naar verluidt een fors deel weggegooid, maar goed decadentie komt aan het eind van de beste beschavingen voor. Het leed van de palingen vond vooral plaats in het zoutbad waar hun huid levend verbrand werd en van de zinloosheid van hun dood hebben ze verder geen weet gehad. Dieren zijn tenslotte niet als mensen, ze denken over zulke dingen niet na.

Als het waar is dat de beschaving van een land zich laat aflezen aan de wijze waarop die met haar dieren om gaat, dan is het droevig gesteld met de beschaving van ons land en met het beschavingsniveau van uw plannen. Ik weet dat u op verzoek van de Partij voor de Dieren onderzoek instelt naar het effect van verschillende vervangingsstrategieën voor vlees, maar daarnaast kunt u niet langer wachten met het principe dat de vervuiler betaalt, ook waar het vlees betreft.

De maatschappelijke kosten voor elk kilo varkensvlees bedragen volgens het LEI 21cent. Wat wij van u willen weten is of u die maatschappelijke kosten gaat toerekenen aan de vervuiler, of dat u van mening bent dat de burger de veehouderij als zeer vervuilende en onbeschaafde sector moet blijven subsidiëren.

Deze aarde biedt genoeg om ons allemaal te eten te geven voorzitter, maar niet genoeg voor onze hebzucht. 30% Van de wereldbevolking consumeert 80% van de wereldgrondstoffen. We groeien dicht, terwijl anderen verhongeren. Weet u iets belangrijkers dan dat om het vandaag met elkaar over te hebben?

Dank u wel.