Bijdrage Visseren-Hamakers (PvdD) over begroting Asiel en Migratie 2025

Voorzitter,

De onderwerpen van vandaag -  Asiel en Migratie – zijn onderwerpen waar het al heel lang heel erg misgaat. Er is jarenlang te weinig geïnvesteerd in de opvang van asielzoekers, waardoor het lijkt dat er veel vluchtelingen naar Nederland komen. Maar dat is niet het geval. Het aantal asielaanvragen in NL ligt nog steeds onder het Europese gemiddelde. De overheid is simpelweg niet in staat om een deugdelijke opvang te organiseren, asielaanvragen efficiënt te behandelen, en voldoende goedkope woningen beschikbaar te stellen voor statushouders – en andere mensen die een woning zoeken uiteraard. Terwijl dit toch geen hogere wiskunde behoeft, maar simpelweg voldoende middelen en menskracht.

Een kind kan de was doen, zou je denken. Dat dachten velen ook bij het afhandelen van de schade in Groningen, en het oplossen van de toeslagenaffaire, om maar een paar voorbeelden te noemen. Maar de overheid blijkt niet in staat om vrij eenvoudige administratieve processen effectief en efficiënt uit te voeren. De overheid kan geen beleid meer implementeren, lijkt het. Een trend over de breedte van het kabinetsbeleid. Hoe zijn we zo ver gekomen, vraag ik de minister, en belangrijker, wat gaat het kabinet hieraan doen?

Voorzitter,

Volgens de fractie van de Partij voor de Dieren ligt het antwoord op deze vraag voor de hand. Achtereenvolgende kabinetten hebben de afgelopen decennia problemen niet willen oplossen. Stikstof, klimaat, te weinig capaciteit in de asielketen. De problemen zijn er. De oorzaken zijn bekend. Maar deze oorzaken worden niet aangepakt. Is het struisvogelpolitiek? Of is het doelbewuste struisvogelpolitiek – om bepaalde belangen te verdedigen?! Met andere woorden, wordt niet-doeltreffende en niet-doelmatige implementatie van wet- en regelgeving ingezet als politiek instrument?

Tijdens het debat over de LVVN begroting heeft mijn fractie al aandacht gevraagd voor het feit dat open normen in wetgeving decennialang niet worden uitgewerkt, zodat de regels niet hoeven te worden gehandhaafd. Het lijkt er dus op dat er kabinetsbreed: 1) doelbewust wordt getreuzeld met verder uitwerken van beleid, 2) beleid slecht wordt geïmplementeerd en 3) en te weinig wordt geïnvesteerd – dit alles om politieke redenen. Graag een reactie van de minister op deze reflectie.

Dit wanbeleid is niet onschuldig – maar maakt slachtoffers. Mensen die zijn gevlucht voor oorlog en geweld worden jarenlang aan het lijntje gehouden, zelfs als het gaat om gezinshereniging, en kunnen dus niet verder met hun leven. Dit is toch onacceptabel? Wat als de minister zelf zou moeten vluchten? Dan zou ze toch ook menselijk willen worden behandeld, en haar gezin weer zo snel mogelijk terugzien? Graag een reactie van de minister.

Voorzitter,

Wat ten grondslag ligt aan al dit wanbeleid is het fenomeen dat in het Engels ‘othering’ wordt genoemd – het definiëren en verzekeren van iemands eigen “normale” positieve sociale identiteit door het distantiëren van een ‘other’, vaak een groep. Hiermee wordt de ander – vaak onbewust - minder belangrijk gemaakt.

De invloed van deze categorisering is terug te zien in veel van het kabinetsbeleid. Zo worden de belangen van de mens structureel boven die van de natuur en niet-menselijke dieren geplaatst. Ook wordt zo bv. het zonder verdoving couperen van de staart van biggetjes genormaliseerd, terwijl couperen van staarten bij honden zelfs onder verdoving bij wet verboden is. Dus als een dier wordt gecategoriseerd als landbouwhuisdier heeft hij of zij volgens de wet minder recht op welzijn dan een dier dat wordt gecategoriseerd als gezelschapsdier.

En dit fenomeen van ‘othering’ heeft ook invloed op het asiel- en migratiebeleid van dit kabinet, waar de belangen en het welzijn van vluchtelingen worden gezien als minder belangrijk dan dat van Nederlanders.

Othering vindt dus overal plaats. De enige manier om hier iets aan te doen is om het zichtbaar te maken, te bekritiseren, en bij wet in de praktijk onmogelijk te maken. En, op een meer persoonlijke manier, je altijd proberen in te leven in de positie van de ander.

-         Dus ik vraag hierbij aan de minister, via de voorzitter, wat zij vindt, niet als minister of als Nederlander, maar als mens, van de manier waarop mensen worden behandeld in het Nederlandse asielsysteem?

-         En welke plannen heeft ze om deze omstandigheden te verbeteren? Graag een reactie.

Dan nog een aantal meer inhoudelijke vragen over de begroting, voorzitter.

En ik richt me hierbij op de urgente problemen in de asielopvang:

-         de achterstanden in het verwerken van aanvragen,

-         het tekort aan reguliere opvangplekken, en

-         het gebrek aan doorstroom van statushouders.

Door deze problemen verblijven vluchtelingen te lang in de opvang, vaak in noodopvanglocaties, die heel erg duur zijn en bovendien helemaal niet geschikt voor langdurig verblijf. Investeren om deze urgente problemen op te lossen is dus noodzakelijk.

Dus ik vraag aan de minister wat haar de concrete plannen zijn om de komende 1-2 jaar:

-         De achterstanden in de aanvragen weg te werken,

-         voldoende reguliere opvangplekken te realiseren, zodat noodlocaties niet meer nodig zijn, en

-         voldoende doorstroomlocaties en reguliere woningen voor statushouders te realiseren?

-         Werkt het kabinet aan een integrale aanpak om de problemen van stikstof, woningnood, asielopvang, en woningen voor statushouders in samenhang op te lossen? Hoe ziet deze aanpak eruit en op welke termijn worden deze problemen opgelost?

Voorzitter, er verblijven momenteel meer dan 16.000  kinderen en minderjarigen in de asielopvang, waarvan bijna 6000 in noodopvanglocaties. Uit het schriftelijk overleg blijkt dat niet bekend is hoeveel van de leerplichtige kinderen daadwerkelijk naar school gaan.

-         Is de minister bereid deze gegevens inzichtelijk te (laten) maken? Het is met name ook gezien de duur van de asielprocedures van groot belang dat kinderen naar school gaan.

Voorzitter, in Nederland wonen meer dan 150.000 Syriërs, van wie het merendeel naar Nederland kwam als vluchteling.  Is de minister voornemens om Syrië – ondanks de situatie en gevechten daar - veilig te verklaren en daarmee gedwongen terugkeer mogelijk te maken?

Voorzitter, uit wetenschappelijk onderzoek blijkt keer op keer dat ons asielbeleid zorgt voor nog meer trauma’s onder asielzoekers. De lange wachttijden en de daarmee gepaard gaande onzekerheid, geluidsoverlast en gebrek aan privacy in de opvang, eenzaamheid en werkloosheid - dit alles kan leiden tot psychische klachten. Maatregelen die zorgen voor langere wachttijden, verdere versobering van de opvang en het beperken van het recht op gezinshereniging zullen die klachten alleen nog maar erger maken. Tegelijkertijd kent Nederland maar 1 gespecialiseerd behandelcentrum voor vluchtelingen en gaat dit centrum, Veldzicht, grotendeels dicht voor asielzoekers. Kan de minister hierop reflecteren?

De minister stelt meerdere malen in het schriftelijk overleg dat de – zeer lage - begroting voor de jaren 2027 en verder tot stand is gekomen doordat er het vorige kabinet maar 3 jaar vooruit heeft begroot.

-         Waarom begroot het kabinet op deze wijze?

-         Is er hiermee niet altijd een tekort waarvoor dekking moet worden gevonden?

-         Is dit wellicht ook een van de oorzaken van het structureel te weinig investeren in het asielbeleid?

-         Hoe wil de minister voorkomen dat dit probleem zich op de langere termijn blijft voordoen?

-         Wat is de inschatting van de minister voor de benodigde budgetten voor asiel en migratie vanaf 2027? In het schriftelijk overleg verwees ze meerdere malen naar de voorjaarsnota – die komt al best snel – dus kan de minister hier meer over zeggen?

Voorzitter, de fractie van de Partij voor de Dieren hoort graag van de minister hoe zij de doeltreffendheid en doelmatigheid van het beleid dat ten grondslag ligt aan de begroting van het ministerie van Asiel en Migratie gaat bewerkstelligen.

Ik kijk uit naar de beantwoording van de minister,

En voorts ben ik van mening dat er een einde moet komen aan de bio-industrie.