Ontwerp­be­sluiten omge­vingswet

Indiendatum: mrt. 2017

Vragen en opmerkingen van de leden van de PvdD-fractie

Natuur- en milieuorganisaties hebben tijdens de consultatie aangegeven dat zij strengere normen voor de leefomgeving aanbevelen. Het RIVM zegt hierover dat de milieunormen uit de huidige wetgeving worden gehandhaafd, maar dat veel wordt overgeheveld naar decentrale overheden. Daarmee is de vraag of de leefomgeving voldoende wordt beschermd, afhankelijk van de uitvoeringspraktijk, met andere woorden, van de belangenafweging van gemeenten tussen beschermen en benutten.

- Hoe kunt u garanderen dat de normen op decentraal niveau worden gehandhaafd en dat de leefomgeving daarmee voldoende wordt beschermd?

In de brief over de resultaten van de consultatie zegt het kabinet dat de flexibiliteit ten aanzien van de afwegingsruimte voor gemeenten er altijd op gericht [is] om de doelen van de wet te dienen, dus een evenwicht tussen het beschermen en benutten van de fysieke leefomgeving en de gemeente moet haar keuzes zorgvuldig maken en haar besluit motiveren.

Echter, om de mogelijke gevolgen van de gemaakte belangenafweging tussen beschermen en benutten te kunnen overzien, is expertise nodig.

- Zijn alle gemeenten afdoende geëquipeerd voor de belangrijke taak om de leefomgeving te beschermen en niet te zwichten voor economische kortetermijnbelangen, die op lange termijn meer schade aanrichten dan goed doen?

Verder zegt het kabinet in de brief over de resultaten van de consultatie dat specifiek voor grensoverschrijdende effecten geldt [...] dat immissie-regels of andere milieuregels in een omgevingsplan van een gemeente niet gelden voor bedrijven in naburige gemeenten, als gevolg van het territoriumbeginsel.

- Hoe gaat u voorkomen dat er tussen naburige gemeenten een concurrentieslag ontstaat middels het lokken van bedrijvigheid naar eigen gemeentelijk territorium?

- Kunt u de zorg van de PvdD-leden wegnemen dat de milieuregels door gemeenten naar beneden geschroefd zullen worden uit angst om bedrijven en werkgelegenheid naar een andere gemeente te zien vertrekken?

- Hoe kunt u garanderen dat dit niet zal leiden tot een neerwaartse spiraal van steeds verder afnemende bescherming?

Het kabinet is van mening dat het maatwerk op decentraal, gemeentelijk niveau gemonitord moet worden en daarmee bekeken kan worden hoe het uitpakt. Zo wil het kabinet onvoorziene ongewenste effecten voorkomen.

- Hoe wilt u gaan monitoren als de gemeenten verantwoordelijk zijn voor decentrale besluiten, het maatwerk?

- Waarom geeft het kabinet expliciet aan dat het gelijke speelveld voor bedrijven daarbij een aandachtspunt is en wordt het beschermen van de leefomgeving daarbij niet expliciet genoemd?

Van de grenswaarden voor geluid, geur en trillingen mag alleen in bijzondere gevallen worden afgeweken: het moet gaan om zwaarwegende economische of andere maatschappelijke belangen.

- Kunt u een aantal voorbeelden noemen van zwaarwegende economische belangen waarvoor gemeenten de grenswaarden voor geluid, geur en trillingen mogen verhogen?

Tegelijkertijd moeten gemeenten, ook als in een gebied zware economische belangen spelen, oog houden voor het beschermen en verbeteren van de fysieke leefomgeving.

- Hoe verwacht u dat gemeenten oog houden voor bescherming, terwijl zij de milieunormen mogen verruimen voor zwaarwegende economische belangen?

- Hoe kunt u garanderen dat in geval van gemeentegrensoverschrijdende belangen met betrekking tot het beschermen van de fysieke leefomgeving, in alle gemeenten die verantwoordelijkheid dragen voor het desbetreffende belang, dezelfde afweging gemaakt wordt?

- Kunt u een meer gedetailleerde toelichting geven op de samenhang en de toepassing van milieuregels die locatieafhankelijk zijn en de milieuregels die niet locatieafhankelijk zijn, en in hoeverre gemeenten bij de toepassing hiervan beleidsvrijheid genieten?

In het debat over de Omgevingswet is aan de orde geweest dat deze wet geen heldere definitie bevat van de fysieke leefomgeving.

- Klopt het dat zowel de Omgevingswet als de ontwerpbesluiten geen definitie bevat van fysieke leefomgeving, noch van de term activiteiten?

- In hoeverre zal dit gebrek voor onduidelijkheid bij toepassing in de praktijk kunnen zorgen?

Vragen over het Omgevingsbesluit (Ob) In artikel 5.8 van de Omgevingswet is bepaald dat het college van B&W het bevoegd gezag is om een omgevingsvergunning te verlenen. In artikel 5.10 van de Omgevingswet wordt een uitzondering genoemd: bij AMvB kunnen gevallen worden aangewezen die zien op afwijkingsactiviteiten van provinciaal belang waarbij gedeputeerde staten op de vergunningsaanvraag beslissen. Het ligt dan in de lijn der verwachting dat in het Ob specifieke gevallen worden aangewezen. Dit is echter niet het geval: in artikel 3.4 van het Ob is de bevoegdheid voor gedeputeerde staten ongeclausuleerd gegeven en in de nota van toelichting staat op pagina 7 dat bewust niet gedefinieerd is wat onder provinciaal belang moet worden verstaan.

- Waarom zijn in het Ob geen duidelijke grenzen en/of criteria opgenomen waaruit blijkt of de gemeente dan wel de provincie bevoegd gezag is, nu de kans bestaat dat onduidelijkheid hierover kan leiden tot getouwtrek tussen gemeente en provincie? Of in het tegenstelde geval, als zowel gemeente als provincie zich niet verantwoordelijk voelen voor bescherming van de fysieke leefomgeving?

- Hoe kan in deze onzekerheid over bevoegdheden ten aanzien van bovengemeentelijke belangen, door u gesteld worden dat de zorg voor de fysieke leefom-geving primair bij de gemeente ligt?

- Hoe denkt u dat dit in de praktijk zijn weg zal vinden?

Vragen over Besluit Activiteiten Leefomgeving (Bal) Tientallen gemeenten en omgevingsdiensten hebben aangegeven zorgen te hebben over onduidelijke normstellingen en bekritiseren de manier waarop zij worden betrokken bij de totstandkoming van de Omgevingswet en de daartoe behorende ontwerpbesluiten. Ook is er nog steeds veel onduidelijkheid over de impact van de AMvB’s: desbetreffende gemeenten gaven aan het moeilijk te vinden om met name door het Bal heen te komen.

- Hoe worden gemeenten begeleid om zich de materie eigen te maken, en voorziet u problemen met de implementatie, nu het voor veel gemeenten moeilijk blijkt te zijn de AMvB’s en de impact daarvan te doorgronden?

Op pagina 36 van de nota van toelichting van het Bal staat de zin: In dit besluit is bewust niet vooraf of in detail geregeld wat diegene zou moeten doen om de voorgeschreven zorg (het resultaat) te bereiken.

- Wordt zo niet de last aan de handhavingskant gelegd? De toezichthouders en handhavers moeten immers kijken of het beoogde resultaat al dan niet met de genomen maatregelen wordt behaald.

Het is opvallend dat een definitie en een uitwerking van het begrip duurzaamheid in het algemeen ontbreekt, terwijl nu juist in het Bal regels worden gesteld over het waarborgen van duurzaamheid in relatie tot (ver)bouwen, gebruiken en slopen van bouwwerken. In de Omgevingswet werd duurzaamheid ingevuld aan de hand van vier criteria. Echter, daarbij werden door juristen zorgen geuit omtrent de mate waarin duurzaamheid gewaarborgd kan worden door de geboden flexibiliteit in het wetsvoorstel.

- Klopt het dat er in de AMvB’s geen definitie en nadere uitwerking van duurzaamheid zijn opgenomen, en dat het gevaar van het niet kunnen waarborgen van duurzaamheid daarmee onverminderd groot is?

Vragen over Besluit Kwaliteit Leefomgeving (Bkl)

- In hoeverre zijn de waarborgen die in de Omgevingswet te mager waren om de omgevingswaarden te halen, bijvoorbeeld het ontbreken van een invulling van wat precies een passende termijn zou zijn waarbinnen een programma aan de omgevingswaarde dient te voldoen, in het Bkl of een van de andere AMvB’s afdoende geformuleerd?

Op bladzijde 107 van de nota van toelichting van het Bkl staat deze zin: “De meeste in de instructieregels opgenomen normen zijn daarmee nader afweegbaar, zodat ontwikkelingen kunnen worden toegestaan.”

- Klopt het dat nadere afweging alleen mag als dat niet leidt tot een achteruitgang van de kwaliteit van de leefomgeving en het beschermingsniveau?