Eerste Kamer hekelt druk VWS voor spoed­be­han­deling Wpg (pande­miewet)

De commissies VWS/J&V/BiZa/AZ kwamen op 6 januari 2023 gezamenlijk met spoed bijeen om te reageren op het verzoek van minister Kuipers (VWS) om de nieuwe Wet publieke gezondheid (Wpg) - ook wel de ‘pandemiewet’ genoemd - versneld te behandelen. De minister suggereerde dat het aannemen van de wet door de Eerste Kamer noodzakelijk was om maatregelen te kunnen nemen tegen de corona-dreiging uit China.

In de media werd – kennelijk op basis van informatie vanuit het ministerie van VWS - de suggestie gewekt dat de Eerste Kamer verantwoordelijk is voor een (te) trage behandeling van deze nieuwe wet. Dat is echter onjuist. De Eerste Kamer heeft er de afgelopen 1,5 à 2 jaar juist herhaaldelijk bij de minister op aangedrongen om te komen met een gedegen nieuwe Wet publieke gezondheid om pandemische ziekten te kunnen beheersen. Onze fractie heeft daarbij gewezen op de gevaren die kunnen optreden als bij de vogelgriep een mutatie zou ontstaan die van mens op mens overdraagbaar is. De fractie van de PvdD heeft ook tegen de laatste verlengingen van de Corona-wet gestemd om te forceren dat de regering eindelijk met een structurele aanpassing van de Wpg zou komen.

De 'spin' van VWS dat de Eerste Kamer verantwoordelijk is voor een trage behandeling en te beroerd zou zijn om terug te keren van reces, wierpen alle fracties daarom unaniem verre van zich, de Partij voor de Dieren incluis.

Senator Nicolaï noemde in de vergadering de druk die Kuipers oplegde aan de Eerste Kamer een ‘gênante vertoning’ en vroeg zich af of de minister niet door zijn ministerie verkeerd wordt voorgelicht. De suggestie dat de nieuwe Wpg nodig is om te bereiken wat de minister wil, is immers volstrekt onjuist. Er kan namelijk – als er een gevaarlijke variant opduikt in China – met een noodverordening worden bereikt dat inreizigers uit dat land over een negatieve testuitslag moeten beschikken. Dat is ook precies wat de minister heeft gedaan toen de senatoren unaniem weigerden om van reces terug te keren en vasthielden aan het standpunt dat er een zorgvuldige behandeling van de nieuwe ‘pandemiewet’ moet plaatsvinden.

Het standpunt van de Partij voor de Dieren is als volgt:

1. We moeten de tijd nemen voor een zorgvuldige behandeling van deze fundamentele en complexe wet. Het gaat immers om een wet met vergaande bevoegdheden. Het is belangrijk dat de parlementaire controle op deze wet (i.e. zeggenschap door TK én EK) goed geregeld is. Dat is in de wet zoals die nu voorligt niet het geval.

2. De Partij voor de Dieren heeft in de Tweede Kamer tegen deze nieuwe Wpg gestemd. Dit omdat de Wpg te weinig rekening houdt met het voorkómen van nieuwe pandemieën (denk aan pandemieën als gevolg van vogelgriep of varkenspest) en het inzetten op een gezonde bevolking (bv. door luchtvervuiling aan te pakken en maatregelen te nemen voor een gezonde levensstijl).

3. Er is nog niets gebleken van gevaarlijke nieuwe varianten, en uitspraken van de WHO bieden nog geen grondslag om Covid-19 als A1-ziekte in de zin van de ‘pandemiewet’ aan te wijzen. Zodra zulke informatie voorhanden is, kunnen via een noodverordening voorschriften worden vastgesteld om te bereiken dat er een testverplichting komt voor inreizigers uit China. Bij de eerste corona-wetgeving is ook het instrument van de noodverordening gebruikt.

4. Als de agenda gevolgd wordt die de EK voor de behandeling van de Wpg had opgesteld, is te voorzien dat de stemming over de Wpg binnen enkele maanden kan plaatsvinden. Die periode is – mocht zich een noodsituatie voordoen die noodwetgeving vereist – in een democratische rechtsstaat zeker niet te lang om een tijdelijke noodmaatregel die niet door het parlement is vastgesteld te laten duren.

5. In de huidige Wpg is Covid-19 nog steeds als A-ziekte aangemerkt, zodat – ook al ontbreken als gevolg van het vervallen van de Tijdelijke Corona wet bevoegdheden tot het treffen van collectieve maatregelen – er een bevoegdheid is om passagiers die op Schiphol aankomen uit China, indien nodig, in quarantaine te plaatsen. Dat gebeurde in november 2021 ook al met passagiers die vanuit Zuid-Afrika aankwamen. De voorkeur van onze fractie gaat uit naar een noodverordening indien nodig, maar het is van belang te constateren dat de Wpg ook nu al quarantaine en isolatie mogelijk maakt als besmette passagiers uit China ons land binnenkomen. De overheid staat dus niet met lege handen.

Het volledige videoverslag is hier te vinden: