Opinie: Pavlo­vre­acties op de initi­a­tiefwet van Marianne Thieme

Het opinieartikel is gepubliceerd in de Volkskrant van dinsdag 26 april 2011

Rond de initiatiefwet die het onverdoofd slachten verbiedt, tekent zich een ritueel af dat zich het best laat verklaren aan de hand van de uitspraak van Gandhi over vernieuwingsbewegingen: “Eerst negeren ze je, daarna lachten ze je uit, daarna bevechten ze je en daarna win je.” De klassieke conditionering die ook door dr. Pavlov werd beschreven.

Toen Thieme in 2008 haar initiatiefwet tegen het onverdoofd ritueel slachten indiende, was daar nauwelijks aandacht voor. Maar nu een meerderheid van de in het parlement vertegenwoordigde partijen steun aan de wet heeft uitgesproken en ook de publieke opinie zich uitspreekt tegen het onverdoofd slachten, zijn de reacties in de pers ongemeen hard. Dat zou op zichzelf niet erg zijn, als ze niet ook nog gebaseerd zouden zijn op aantoonbare onwaarheden. De oogst van twee dagen Volkskrant (als voorbeeld) is veelzeggend.

Op 18 april stelt de voorzitter van LTO Nederland, Albert Jan Maat , dat de Partij voor de Dieren zich van onwaarheden zou bedienen: “Het is compleet fout gelopen. De boeren worden bijvoorbeeld hard getroffen door de onwaarheden van de Partij voor de Dieren. Neem nou de uitspraak van Marianne Thieme: een koe is schadelijker dan een Hummer. Hoe bedenk je dat je beter een Hummer kunt rijden dan een koe kunt houden? En dan niet erbij vertellen dat een Hummer ook uitstoot heeft. En niet erbij vertellen dat zo'n koe veel gras eet en het landschap bijhoudt. Dat grieft boeren geweldig.”

Kennelijk is even minder belangrijk dat Maat zijn aantijgingen baseert op een zelf verzonnen en onware stelling die hij ten onrechte aan Thieme toeschrijft om die vervolgens neer te sabelen.

Thieme heeft in de documentaire Meat the Truth (2007) de Amerikaanse onderzoekers Eshel en Martin geciteerd die stelden dat overstappen naar een plantaardig dieet vergeleken met het standaarddieet in de VS 1,5 ton aan broeikasgasemissie bespaart, 50% meer dan overstappen van een Hummer naar een Prius. Hun ietwat provocerende conclusie werd in Amerikaanse media weergegeven (en door Thieme geciteerd) als “een vegetariër in een Hummer is milieuvriendelijker dan een vleeseter in een Toyota Prius”.
Dat lijkt niet op de beweringen van Maat, die kennelijk te kwader trouw gedaan zijn en de basis vormen voor een groot artikel waarin de geloofwaardigheid van Thieme ter discussie gesteld wordt in relatie tot haar wetsvoorstel.

Datzelfde gebeurt in de krant van 19 april door Manfred Gerstenfeld die betoogt dat het dier in Nederland aan een opmars bezig is ten koste van de joden. De beschermde steenuil zou in Nederland met alle egards behandeld worden, terwijl een rabbijn zich niet meer op straat zou kunnen vertonen. De wet van Godwin, die in 1990 bedacht werd om de ontwikkelingen in internetdiscussies te duiden, geldt inmiddels ook voor kwaliteitskranten. “Naarmate online discussies langer worden, nadert de waarschijnlijkheid van een vergelijking met de nazi's of Hitler.” Daarvan is veel terug te vinden in de stelling dat Thieme de publieke mening zou manipuleren. Gerstenfeld: “Ze zegt dat sommige orthodoxe rabbijnen bedwelmd koosjer slachten wel hebben toegestaan, zonder te vermelden dat haar bron daarvoor een noodbeslissing is uit de periode van de holocaust toen de Duitsers onbedwelmd ritueel joods slachten verboden.” Onjuist en volkomen uit z’n verband gerukt net als alle andere aantijgingen in het artikel. Thieme baseert zich op een besluit van The Rabbinical Assembly, waarbij 1600 conservatieve Rabbi’s zijn aangesloten. Dat besluit dateert van 13 maart 2001 en zegt dat verdoven voorafgaand aan de koosjere slacht is toegestaan.

Dat de schrijver het opkomen voor dieren duidt als een ‘pseudoreligie’ is ronduit grievend voor iedereen die meent dat een levensbeschouwing die niet op religieuze overwegingen gebaseerd is, net zoveel respect verdient als religieuze opvattingen.
Amanda Kluveld meent daar nog een handvol Godwins aan toe te moeten voegen in een schampere analyse van het wetsvoorstel en de drijfveren van Thieme en andere dierenbeschermers, samengevat als “totalitair denken opgediend met een sausje van wetenschap, dierenliefde en humaniteit.”

En Pieter Hilhorst meent in dezelfde krant dat Thieme geen dilemma’s ziet rond het wetsvoorstel terwijl “het ontmantelen van het dilemma, het minimaliseren van het onvermijdelijke kwaad, het mooiste is dat er bestaat”.

Zou dat gelden voor dilemma’s op elk terrein? Ook bij het al dan niet tegemoetkomen van mensen die op basis van hun levensbeschouwing groepen mensen discrimineren of zich verzetten tegen gelijke rechten voor mannen en vrouwen bijvoorbeeld op het gebied van het Kiesrecht?

De eenzijdige, opgewonden en tendentieuze manier om een breed gesteund wetsvoorstel en haar indiener verdacht te maken, verdient het ter discussie gesteld te worden.

Niko Koffeman, voorzitter van de Nicolaas G. Pierson Foundation, het wetenschappelijk bureau van de Partij voor de Dieren.